14 czerwca 2025r. w Centrum Wikliniarstwa w Rudniku nad Sanem odbyła się konferencja poświęcona ochronie i promocji tradycji plecionkarstwa, której celem jest wpisanie tej unikalnej dziedziny na Listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO. Spotkanie zgromadziło wybitnych specjalistów, przedstawicieli samorządów, instytucji kultury, rzemieślników oraz środowiska naukowego, podkreślając znaczenie tej tradycji dla lokalnej i narodowej tożsamości.
Anna Straub – Dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury w Rudniku nad Sanem, którego integralną część stanowi Centrum Wikliniarstwa powitała uczestników, podkreślając, iż tematem przewodnim dzisiejszej konferencji są „Sploty Współpracy”, czyli wspólne działania samorządów, instytucji kultury oraz plecionkarzy, mające na celu ochronę i promowanie plecionkarstwa jako ważnego elementu dziedzictwa niematerialnego. Podkreśliła, że region od ponad 150 lat słynie z bogatej tradycji wikliniarskiej, której korzenie sięgają pokoleń i która stanowi nie tylko wartość kulturową, ale także ważny czynnik rozwoju gospodarczego i lokalnej tożsamości.
Następnie głos zabrał Burmistrz Tadeusz Handziak, który również powitał Gości na tym wyjątkowym wydarzeniu poświęconym jednej z najstarszych i najpiękniejszych tradycji rzemieślniczych — plecionkarstwu. Dziękując wszystkim organizatorom, ekspertom, twórcom i miłośnikom plecionkarstwa za zaangażowanie w ten proces życzył owocnych obrad, inspirujących rozmów i niezapomnianych wrażeń.
Następnie konferencję poprowadziła Małgorzata Sztaba – Cholewa, Prezes Towarzystwa Miłośników Ziemi Rudnickiej witając przedstawicieli samorządu: wojewódzkiego, powiatowego i gminnego: Mateusza Wernera – Dyrektora Departamentu Kultury i Ochrony Dziedzictwa Narodowego w Rzeszowie, Ewę Draus – Przewodniczącą Komisji Edukacji, Kultury i Kultury Fizycznej Województwa Podkarpackiego, Renatę Butryn – Radną Województwa Podkarpackiego, Józefa Srokę – Wicestarostę Powiatu Niżańskiego, Tadeusza Handziaka – Burmistrza Gminy i Miasta Rudnik nad Sanem, Dariusza Świtę – Zastępcę Burmistrza Gminy i Miasta Rudnik nad Sanem, Bogdana Kupca – Przewodniczącego Rady Miejskiej w Rudniku nad Sanem, Lucynę Zygmunt – Sekretarz Gminy i Miasta Rudnik nad Sanem, Lucjana Tabasza – Radnego Powiatu Niżańskiego.
Wśród uczestników konferencji byli również jej prelegenci: Krystyna Wójcik była dyrektor Miejskiego Ośrodka Kultury w Rudniku nad Sanem, Łukasz Bartosik – Prezes Korporacji Wikliniarskiej RUDNIK, Andrzej Szoszkiewicz – Prezes LOT Stowarzyszenie „Szlak Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego w Polsce”, Katarzyna Smyk – Przewodnicząca Rady ds. Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego, Andrzej Pawlak – Ogólnopolskie Stowarzyszenie Plecionkarzy i Wikliniarzy, Paulina Adamska, Łucja Cieślar oraz Katarzyna Kowalska ze Stowarzyszenia Serfenta,, Anna Sikora Terlecka – Główny Specjalista Zespołu Zadaniowego z Oddziału Terenowego Narodowego Instytutu Dziedzictwa w Lublinie, Ewa Draus – Przewodnicząca Komisji Edukacji, Kultury i Kultury Fizycznej Województwa Podkarpackiego, Zbigniew Strzyżyński – Wicedyrektor do spraw artystycznych Państwowego Liceum Sztuk Plastycznych w Nałęczowie, Mirosław Iwański – nauczyciel kierunkowych przedmiotów artystycznych w Państwowym Liceum Sztuk Plastycznych w Nałęczowie, Wojciech Świątkowski – Prezes Stowarzyszenia Plecionkarzy Polskich.
Nie zabrakło także przedstawicieli instytucji kultury oraz placówek oświatowych: Elżbiety Dudek – Młynarskiej – Kierownik Muzeum Etnograficznego w Rzeszowie, Elżbiety Skromak – kustosz Muzeum Regionalnego w Stalowej Woli, Justyny Niepokój – Gil z Muzeum Kultury Ludowej w Kolbuszowej, Beaty Karaś – Jaszczur – Dyrektor Publicznej Szkoły Podstawowej nr 2 w Rudniku nad Sanem oraz przedstawicieli firm wikliniarskich i stowarzyszeń: Pauliny Motylewskiej – Menadżer Festiwalu Wikliny, Antoniego Skrzypczaka – Prezesa Ogólnopolskiego Stowarzyszenia Plecionkarzy i Wikliniarzy, Andrzeja Bałutowskiego – Prezesa Zakładu Produkcji Koszykarskiej DELTA, Agnieszki Łokaj – Firma Handlowo Produkcyjna WNUK, Pawła Olko – Wyroby z wikliny OLKO oraz depozytariuszy, plecionkarzy oraz mediów.
W trakcie konferencji głos zabrali przedstawiciele Urzędu Marszałkowskiego Województwa Podkarpackiego, liczni prelegenci, w tym eksperci, nauczyciele, artyści oraz przedstawiciele organizacji branżowych omawiając aktualne wyzwania stojące przed plecionkarstwem oraz możliwości jego dalszego rozwoju. W dyskusji poruszono kwestie zachowania tradycyjnych technik, przekazywania umiejętności młodemu pokoleniu oraz konieczności wpisania plecionkarstwa na międzynarodową listę UNESCO, co będzie wielkim wyróżnieniem i szansą na promocję tej dziedziny na arenie globalnej. Podkreślono również znaczenie współpracy między różnymi instytucjami, w tym muzeami, szkołami artystycznymi oraz stowarzyszeniami plecionkarzy, w celu skutecznego zachowania i rozwoju tradycji.
Ważnym elementem spotkania było omówienie działań na rzecz promocji i ochrony dziedzictwa plecionkarskiego, wsparcia dla lokalnych rzemieślników, organizacji festiwali i konkursów, a także budowania świadomości społecznej na temat wartości tej sztuki.
Konferencja była także okazją do nawiązania nowych kontaktów oraz wypracowania wspólnych strategii działania. Uczestnicy wyrazili głębokie przekonanie, że poprzez kontynuację działań edukacyjnych, promocyjnych i wspierających, tradycja plecionkarstwa ma szansę nie tylko przetrwać, ale także rozwijać się, wpisując się na listę niematerialnego dziedzictwa kulturowego UNESCO.
Wszystkim uczestnikom oraz prelegentom dziękujemy za zaangażowanie i cenne wkłady w ochronę naszego wspólnego dziedzictwa. Liczymy na dalszą owocną współpracę i realizację wspólnych celów w zakresie zachowania i promocji tradycji plecionkarskiej.
Konferencję dofinansowano z budżetu Województwa Podkarpackiego w ramach projektu „Splata nas tradycja”.
